Πότε να πάω σε ψυχολόγο;

Άγχος, θλίψη, απογοήτευση, πίεση, ενοχή, θυμός...είναι φυσιολογικά συναισθήματα, που όλοι έχουμε νοιώσει. Η ζωή μας δεν κυλάει πάντα αρμονικά, ούτε πάνε όλα πάντα όπως τα θέλουμε. Αυτή η πραγματικότητα μας προκαλεί διάφορα αρνητικά συναισθήματα σαν αυτά που ανέφερα πιο πάνω.

Πολλές φορές ο καθένας βρίσκει προσωπικές στρατηγικές για να τα ξεπερνά γρήγορα ή μετά από κάποιες μέρες. Άλλες φορές ,όμως,είναι τόσο δύσκολο να ξεπεράσεις ένα συναίσθημα, που σε κάνει να μη μπορείς να λειτουργήσεις, να ανταπεξέλθεις στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας, ακόμα και  να φροντίσεις τον εαυτό σου. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους :

1. Στη φύση του συναισθήματος, στο πόσο έντονο είναι και στην πολυπλοκότητά του. Για παράδειγμα, μπορεί να νιώθω θυμό και άγχος μαζί, πίεση αλλά και θλίψη ταυτόχρονα ή ακόμη μπορεί να αδυνατώ να εντοπίσω την αιτία για όλα αυτά.
2. Σε στοιχεία του χαρακτήρα μου, στην κληρονομικότητα και σε μια προδιάθεση που μπορεί να έχω. Μπορεί , για παράδειγμα να είμαι αγχώδης σαν προσωπικότητα,ευερέθιστος, ευσυγκίνητος,  εσωστρεφής, στοιχεία που ίσως με δυσκολέψουν να διαχειριστώ επιτυχώς ορισμένες καταστάσεις.
3. Στις πιέσεις από το περιβάλλον. Μπορεί η καθημερινότητά μου να είναι έτσι που να με πιέζει διαρκώς και παρατεταμένα να κάνω πράγματα που δεν θέλω ή δεν μπορώ, ή να μου στέλνει αντιφατικά μηνύματα, να μου δημιουργεί ανασφάλεια ή αβεβαιότητα.
4. Κάποια κατάσταση μπορεί να μου θυμίζει "τραυματικά" γεγονότα από το παρελθόν, να με επαναφέρει σε θέματα που δεν έχω λύσει μέσα μου, να με οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα που έχω ξαναζήσει.

Όταν ,λοιπόν, συμβαίνει κάτι από όλα αυτά, θα δυσκολευτώ να ξεπεράσω αυτή την πίεση, το κενό, τη σύγχυση, τον φόβο, τη μελαγχολία που αντιμετωπίζω αυτή τη στιγμή. Αναπόφευκτα, επηρεάζεται η προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική μου ζωή, μειώνεται η αυτοπεποίθησή μου, αρχίζω να αποφεύγω δραστηριότητες και επιλέγω δρόμους και σχέσεις που μόνο καλό δεν μου κάνουν.

Για αυτούς τους λόγους, θα ήταν καλύτερα να αποφασίσω τότε να δω έναν ειδικό ψυχικής υγείας, δηλαδή ψυχολόγο ή ψυχίατρο.

Ο ψυχολόγος αντιμετωπίζει τα προβλήματα με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, που είναι η θεραπεία μέσω της συζήτησης. Υπάρχουν διάφορα είδη ψυχοθεραπείας, σε ένα ή περισσότερα από τα οποία θα πρέπει να έχει ειδικευτεί, ώστε να προτείνει τα κατάλληλα θεραπευτικά εργαλεία, μεθόδους δηλαδή προσέγγισης του προβλήματος.

Μεγάλο ρόλο στην έκβαση της θεραπείας παίζει η ετοιμότητα του υποψήφιου θεραπευόμενου να μπει σε μια διαδικασία ενδοσκόπησης, ανάλυσης σκέψεων και συναισθημάτων και η ικανότητά του να σκέπτεται με "ψυχολογικό" τρόπο, να μπορεί να περιγράφει δηλαδή ψυχολογικά δρώμενα που λαμβάνουν χώρα μέσα του.Να μπορεί γνωστικά να ανταπεξέλθει στη συζήτηση, να τηρεί τις βασικές αρχές του διαλόγου, να συγκεντρώνεται, να θυμάται τα ραντεβού.

Επίσης, είναι πολύ σημαντική για τη θεραπεία η ποιότητα της σχέσης που θα συνάψεις με τον θεραπευτή σου, που καλύτερο θα ήταν να σου ταιριάζει αρχικά σαν άνθρωπος, σαν φυσιογνωμία και ύφος. Είναι μεγάλη ανακούφιση να μιλάς ελεύθερα σε κάποιο άγνωστο, ουδέτερο άτομο, που έχει εκπαιδευτεί μόνο για να σε βοηθήσει. 

Δώσε λίγο χρόνο,λοιπόν, στον εαυτό σου (συνήθως η συνεδρία διαρκεί 45 λεπτά με μία ώρα, και έχει συχνότητα μια φορά την εβδομάδα) και μπες άφοβα στο ταξίδι που λέγεται ψυχοθεραπεία.

Γονεϊκή κατάθλιψη: Όταν δεν φταίνε οι ορμόνες.

Δεν υπάρχει περίπτωση, στην κοινωνία που ζούμε, να γίνει εύκολα αποδεκτό το ότι κάποιοι γονείς μπορεί να μη βιώνουν την απόλυτη ευτυχία που όλοι προσδοκούμε με την έλευση ενός παιδιού.

Κι όμως,  ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών και ανδρών, που φέρνουν στον κόσμο ένα μωρό, βιώνουν αρνητικά συναισθήματα, ακόμα και αρκετούς μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού τους.

Αυτά τα συναισθήματα, που μπορεί να είναι τόσο έντονα, ώστε να αποδιοργανώσουν τελείως το άτομο, δεν προκύπτουν από την ίδια τη γέννηση του μωρού, όσο από όλα όσα συνοδεύουν την ανατροφή του.

Κάτι που δε γνωρίζουμε είναι ότι συμπτώματα κατάθλιψης δεν παρουσιάζονται μόνο στις γυναίκες αμέσως μετά τη γέννα, αλλά και στους άνδρες, και ότι μπορεί να διαρκέσουν ακόμη και για κάποια χρόνια μετά.Δεν μιλάμε για μια περίοδο αυξημένης ευαισθησίας που παρουσιάζουν κάποιες γυναίκες μετά τη γέννα, κάτι που ξεπερνιέται με τον καιρό, αλλά μια κατάσταση που διαρκεί αρκετούς μήνες ,μπορεί και χρόνια, και  κάνει το άτομο να δυσλειτουργεί. Πιθανά προβλήματα στην σχέση του ζευγαριού επιβαρύνουν την κατάσταση.

Σίγουρα στην εποχή μας, άνδρες και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι ελάχιστα έως καθόλου προετοιμασμένοι για τις ευθύνες που φέρνει ο ερχομός ενός παιδιού, την κοινωνική απομόνωση που προκύπτει από τον τρόπο ζωής, την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, την αϋπνία, την απόλυτη δέσμευση, την αλλαγή συνηθειών εντός και εκτός σπιτιού...Είναι μια τόσο σοβαρή μετάβαση στη ζωή του ατόμου,που για πολλούς αποτελεί τραυματική εμπειρία και οδηγεί σε  καταστάσεις όπως άγχος, κατάθλιψη, απώλεια συγκέντρωσης, θυμό, απώλεια ενδιαφερόντων και άλλα προβλήματα.  

Ο οικονομικός παράγοντας παίζει μεγάλο ρόλο βέβαια, αφού τα οικονομικά ασθενέστερα ζευγάρια δεν είναι σε θέση να  "αγοράσουν" κάποιες διεξόδους ανακούφισης ή ακόμα και να προσλάβουν βοηθητικό προσωπικό για το σπίτι ή τα παιδιά, για να ελαφρύνουν κάπως το φορτίο, αν και πολλές φορές   σώζουν την κατάσταση οι γιαγιάδες  ή παππούδες που επιθυμούν να ασχοληθούν με το παιδί ή με το νοικοκυριό.

Την επόμενη φορά ,λοιπόν, που θα δούμε κάποια μαμά ή κάποιον μπαμπά να παραπονιέται για τον τρόπο που ζει, πριν βιαστούμε  να τον/την κατακρίνουμε, ας λάβουμε υπόψιν όλα τα παραπάνω και ας δείξουμε λίγη συμπόνοια.

Πώς επιδρά η στάση των γονέων στην παιδική συμπεριφορά;

Εικόνα: Βάλια Ζέρβα

Πηγή: Α.Καλαντζή-Αζίζι (1990): Οικογενειοκεντρική  προσέγγιση συμπεριφοριστικού  τύπου, στο "Οικογένεια, Ψυχοκοινωνικές-Ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις", Ελληνικά Γράμματα,Αθήνα.

Βιβλιογραφία: Christensen A., Phillips S.,Glaskow R.E., Johnson Sh.: "Paternal characteristics and international dysfunction in familiew with behavior problems: A preliminary investigation", Journal of Abnormal Child Psychology,1983,11,153-166